Vetten

Vetten, sommigen mensen hebben er een haat-liefde verhouding mee. Dit is helemaal niet nodig, omdat vetten juist hartstikke gezond voor je zijn, maar wel in de goede vorm alsjeblieft. Vetten zijn voor ons een bron van energie, want 1 gram levert 9 kcal aan energie op. We hebben vetten nodig voor de vorming en transport van vitamine A, D, E en K. Maar welke vetten zijn nou gezond en welke niet?

Verzadigd vs. Onverzadigd

Een vet bestaat altijd uit een mengsel van 2 vetzuren: verzadigde en onverzadigde vetzuren. Verzadigd vet is het vet wat hard is bij kamertemperatuur. Het zit veel in dierlijke producten zoals vlees, melkproducten en kaas en in vrijwel alle bewerkte voedingsmiddelen zoals koek, gebak en snacks. Een product bevat altijd een mengsel van verschillende verzadigde vetzuren, waarbij de hoeveelheid verzadigd verschilt per product. Van dit vet kun je beter niet te veel nemen.

Onverzadigd vetzuren zijn vloeibaar bij kamertemperatuur en zijn veel gezonder voor ons. Je kan denken aan verschillende soorten olie, maar ook vis, noten, pitten, zaden en avocado’s bevatten veel onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetzuren kun je weer indelen in 2 categorieën. Deze categorieën zijn gebaseerd op de scheikundige structuur van het vet. Heeft het vetzuur 1 dubbele binding dan spreekt je over een enkelvoudig onverzadigd vetzuur. Heeft het vetzuur 2 dubbele bindingen dan spreek je over een meervoudig onverzadigd vetzuur. Meervoudige onverzadigd vetzuren kunnen weer worden ingedeeld in omega 3 en 6 vetzuren. Hierover vertel ik je in een andere blog meer.

Essentiële vetzuren

Het lichaam heeft vetzuren nodig bij heel veel functies in het lichaam. We hebben net al gezien dat vet een goede energiebron is voor ons, maar daarnaast kan het ook makkelijk opgeslagen worden in onze weefsels. Dit kost ons nauwelijks energie en het beschermt je organen tegen kou. Vetzuren worden ook gebruikt als bouwstenen en beschermen je cellen tegen ongewenste indringers. Ze laten je ogen, je hersenen en je spieren goed werken. De meeste vetzuren kan je lichaam zelf maken, maar een aantal niet. Dit noem je essentiële vetzuren. Dit betekent dus dat het raadzaam is om deze binnen te krijgen via de voeding. Daarom is het verstandig om regelmatig vette vis te eten. Het is namelijk een goede bron van de belangrijke essentiële omega-3 vetzuren.

Cholesterol

Ook cholesterol is een vetzuur. Cholesterol is hartstikke belangrijk voor ons lichaam, want het wordt bijvoorbeeld gebruikt om beschadigingen in onze bloedvaten en weefsels te repareren. Het is zelfs zo belangrijk dat ons lichaam ook zelf cholesterol maakt. Daarnaast komt het van nature ook voor in een aantal voedingsmiddelen zoals, eidooiers, (orgaan)vlees, paling, garnalen en schelpdieren.

Wanneer je veel verzadigd vet eet kun je ook een hoog holesterol krijgen, wat weer slecht is voor je gezondheid. Let er dus op dat je producten met veel verzadigd vet vervangt voor producten met onverzadigd vet. Onverzadigde vetzuren dragen bij aan een gezond cholesterol en een goede gezondheid.

Transvet

Transvet is een onverzadigd vetzuur, maar voor ons toch gevaarlijk. Het is super belangrijk om erop te letten dat je hiervan niet te veel binnen krijgt. Dit heeft ook weer te maken met de scheikundige structuur. De vetzuurketen is niet flexibel en kan moeilijk door het lichaam worden verwerkt. Transvet zit van nature in een aantal producten zoals melk en vlees van herkauwers zoals koeien en schapen. Maar transvet ontstaat vooral wanneer vetten industrieel verhard worden. Dit gebeurt als men bijvoorbeeld olie (gedeeltelijk) wilt verharden om de houdbaarheid te vergroten of de structuur te verbeteren. Transvet komt dus vooral voor in harde margarines, frituur-, bak- en braadvetten. Deze vetten worden weer gebruikt voor het maken gebak, koek en snacks.

Lijstje

Vetten zijn dus niks om je zorgen over te maken, in tegendeel, ze zijn voor ons van levensbelang. Wel is het raadzaam om erop te letten welke vetten je binnen krijgt. Vetten die van nature voorkomen in producten zoals noten, pitten, zaden, avocado’s, oliën en vette vis lijken het gezondst voor ons te zijn en het is dus zeker aan te raden om deze op te nemen in je menu.

In onderstaande lijstje hebben we een vergelijking gemaakt van producten. Let op, ter vergelijking zijn de hoeveelheden aangegeven per 100 gram, wel even omrekenen naar portiegrootte dus.